De afdeling Psychiatrie van het LUMC en Rivierduinen GGZ Leiden e.o. verzorgen gezamenlijk een opleiding tot psychiater waarbij nauw wordt samengewerkt in de zorg voor psychiatrische patiënten, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs aan medisch studenten. Deze samenwerking maakt het mogelijk om gedurende de opleiding ervaring op te doen in een academische en een ‘perifere’ psychiatrische instelling. Rivierduinen verzorgt nog een tweede opleiding psychiatrie, in Gouda en Voorhout.
Keuzestage Interstitiële longaandoeningen
Verdiepingsstage interstitiele en vasculaire longziekten
Het doel van deze stage is het verkrijgen van inzicht in de diverse aspecten van de interstitiële longziekten. De AIOS dient tijdens de verdiepingsstage uitvoerig kennis te vergaren op het gebied van de diagnostiek en behandeling van:
Idiopathische interstitiële longziekten, zoals Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF), niet-specifieke interstitiële pneumonie (iNSIP) en cryptogeen organiserende pneumonie (COP)
Granulomateuze longziekten, zoals sarcoïdose, Extrinsieke Allergische Alveolitis (EAA)
Interstitiële longziekten in het kader van een onderliggende systeemziekte
Roken gerelateerde ILD’s, zoals langerhanscelhistiocytose (LCH) en RB-ILD
Eosinofiele longziekten, zoals eosinofiele pneumonie en hypereosinofiel syndroom
Cysteuze longziekten zoals lymfangioleiomyomatose (LAM), LIP en Birt-Hogg-Dube syndroom
Medicatie of drugs geïnduceerde interstitiële longziekten, ILD’s veroorzaakt door hobby of beroep
Zeer zeldzame ILD’s, zoals alveolaire proteïnose, amyloïdose en stapelingsziekten
Inhoud:
De AIOS leert tijdens de ILD verdiepingsstage een uitgebreide anamnese te voeren, gericht lichamelijk onderzoek te doen en relevant aanvullend onderzoek aan te vragen, resulterend in het opstellen van een adequate differentiaal diagnose. De AIOS zal daartoe poliklinische werkzaamheden uitvoeren waarbij de AIOS bij voorkeur nieuwe patiënten met ILD problemen ziet.
De AIOS overlegt op adequate wijze de verkregen gegevens bij een second opinion met de ILD supervisor en stelt in overleg met hem/haar een diagnostisch plan of behandelplan op
De AIOS verdiept zich uitvoerig in het beoordelen van een HRCT van de thorax, waarbij de verschillende patronen binnen de groep interstitiële longziekten dienen te worden herkend (eventueel kan hiervoor een aanvullende HRCT cursus worden gevolgd).
De AIOS verdiept zich in de basisprincipes van de pathologie, behorend bij interstitiële afwijkingen (bijvoorbeeld herkennen van granulomen, fibroblast foci of lymfocyten).
De AIOS neemt in ruime mate deel aan het multidisciplinaire teamoverleg ILD en leert doelmatig te overleggen om tot een consensusdiagnose en behandelplan te komen
De AIOS leert gericht aanvragen van diagnostische bepalingen en vergaart specifieke expertise van de interpretatie van auto-immuunserologie.
De AIOS overlegt met de reumatoloog bij verdenking op een onderliggende collageen vasculaire aandoening. Hieronder valt ook het helder presenteren van een casus op de wekelijkse MDO Systeemziekten/ systemische sclerose.
De AIOS ontwikkelt vaardigheden niveau 4 bij invasieve diagnostiek met EUS, EBUS en thoracale interventies (echogeleide puncties, plaatsing thoraxdrain)
De AIOS ontwikkelt vaardigheden niveau 4 in spoedinterventies voor hemoptoë, atelectase, pleura-effusie en pneumothorax.
De AIOS ontwikkelt vaardigheden niveau 3 in starre bronchoscopie en cryobioptie en 4 in medische thoracoscopie.
De AIOS neemt waar mogelijk en gewenst deel aan lokaal/regionaal/landelijk onderwijs en cursussen op het gebied van ILD.
De AIOS neemt waar mogelijk deel aan de landelijke sectie ILD-vergaderingen van de NVALT.
Competenties:
Alle 7 competenties met de nadruk op medisch handelen, kennis en wetenschap, communicatie, samenwerking, organisatie en professionaliteit
Vereiste kennis, vaardigheden en gedrag bij het afronden van de stage:
Kennis te hebben genomen van de nationale en internationale richtlijnen (ATS/ERS/ACCP) op het gebied van ILD en sarcoïdose en van overige relevante literatuur. Hiertoe behoort ook de NVALT position paper IPF.
Anamnese, lichamelijk onderzoek en relevant aanvullend onderzoek te kunnen beoordelen
Adequate work-up te kunnen uitvoeren bij patiënten met interstitiële longziekten
De AIOS moet een immunologische BAL kunnen interpreteren
Een basale immunologische work-up uit te voeren om de meest-voorkomende collageen vasculaire aandoeningen
De AIOS moet de radiologische patronen op HRCT kunnen herkennen met daarbij opstellen van een differentiaal diagnose.
De AIOS moet kennis hebben van de gevolgen van acute exacerbaties en de risicofactoren/uitlokkende factoren die een acute exacerbatie kunnen uitlokken.
De AIOS moet kennis hebben van ontwikkeling van complicaties van ILD, zoals bijvoorbeeld pulmonale hypertensie.
De AIOS moet kennis hebben van de werking en bijwerkingen van de belangrijkste middelen bij de behandeling van ILD.
Wetenschap:
Parallel aan het medisch handelen zal bij aanvang een wetenschappelijk doel worden gesteld in de vorm van een case report, kleine relevante studie dan wel actieve participatie aan een lopende studie. Het is ook mogelijk een afdelingsprotocol te schrijven of een verbeterproject op het gebied van ILD.
Opleidingsactiviteiten:
Begeleiding en bewaken van het diagnostisch proces van de patiënten die worden geanalyseerd op de polikliniek ILD
Het doen van ILD spreekuren
Instellen van behandelingen en de begeleiding van de patiënt daarin
Welke cursus/ congres is relevant voor deze stage?:
Winterschool Interstitiële longziekten Davos
Workshop HRCT beoordeling voor longartsen
ERS masterclass ILD Heidelberg
Royal Brompton ILD course
Preceptorship ILD
WASOG
(Mogelijke) Informatiebronnen/ toetsing om voortgang te evalueren:
KPB, minimaal 3 KPB’s in een (poli)klinische setting of MDO
CAT op ILD gebied.
Status/dossier en briefbeoordelingen.
Oordeel ILD team, met ten minste een introductiegesprek, voortgangsgesprek halverwege de stage, en een eindgesprek.
Geschatte fase niveau 4-5:
Na succesvolle afronding verdiepingsstage.
Gevolgen van het toewijzingsbesluit:
- Zelfstandig patiënten met veel voorkomende/eenvoudige zowel als wat meer complexe ILD poliklinisch begeleiden met een zeer geringe mate van supervisie.
- Vermelding van de verdiepingsstage ILD in het CV.
De afdeling Longziekten van het LUMC heeft interstitiële longziekten (ILD) naast thoracale oncologie en de behandeling van ernstig COPD/ AATD als speerpunt. De longafdeling van het LUMC is per september 2019 ILD behandelcentrum en ambieert om voor diverse zeldzame CTD-ILD expertisecentrum te worden. Er vinden diverse MDO’s plaats waarbij de AIOS systematisch de volle breedte en diepte van de interstitiële Longziekten zal beoefenen.
Hoe lang duurt deze stage?
Zes maanden, in combinatie met endobronchiale technieken (EBUS/EUS)
Waar vindt deze stage plaats?
LUMC, HMC
Wie zijn mijn supervisoren?
LUMC: Maarten Ninaber (primaire aanspreekpunt), Miranda Geelhoed
HMC: Marieke Overbeek en Rob Nocker