Erasmus MC: met meer dan 70 opleidingen een van de grootste medische opleidingscentra in Nederland.
Keuzestage Interstitiële longaandoeningen
Verdiepingsstage interstitiele longziekten
Verdiepingsstage Interstitiële longziekten (ILD) in het Erasmus MC
Algemeen (zie het landelijk opleidingsplan):
Beschrijving:
Het doel van deze facultatieve stage is het verkrijgen van inzicht in de diverse aspecten van de interstitiële longziekten. De AIOS dient tijdens de verdiepingsstage uitvoerig kennis te vergaren op het gebied van de diagnostiek en behandeling van:
- Idiopathische interstitiële longziekten, zoals Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF), niet-specifieke interstitiële pneumonie (iNSIP) en cryptogeen organiserende pneumonie (COP)
- Granulomateuze longziekten, zoals sarcoïdose, Extrinsieke Allergische Alveolitis (EAA)
- Interstitiële longziekten in het kader van een onderliggende systeemziekte
- Roken gerelateerde ILD’s, zoals langerhanscelhistiocytose (LCH) en RB-ILD
- Eosinofiele longziekten, zoals eosinofiele pneumonie en hypereosinofiel syndroom
- Cysteuze longziekten zoals lymfangioleiomyomatose (LAM) en Birt-Hogg-Dube syndroom
- Medicatie of drugs geïnduceerde interstitiële longziekten
- ILD’s veroorzaakt door hobby of beroep
- Zeer zeldzame ILD’s, zoals alveolaire protëinose, amyloïdose en stapelingsziekten
Inhoud:
- De AIOS leert tijdens de ILD verdiepingsstage een uitgebreide anamnese te voeren, gericht lichamelijk onderzoek te doen en relevant aanvullend onderzoek aan te vragen, resulterend in het opstellen van een adequate differentiaal diagnose. De AIOS zal daartoe poliklinische werkzaamheden uitvoeren waarbij de AIOS bij voorkeur nieuwe patiënten met ILD problemen ziet.
- De AIOS overlegt op adequate wijze de verkregen gegevens bij een second opinion met de ILD supervisor en stelt in overleg met hem/haar een diagnostisch plan of behandelplan op
- De AIOS verdiept zich uitvoerig in het beoordelen van een HRCT van de thorax, waarbij de verschillende patronen binnen de groep interstitiële longziekten dienen te worden herkend (evt kan hiervoor een aanvullende HRCT cursus worden gevolgd).
- De AIOS verdiept zich in de basisprincipes van de pathologie, behorend bij interstitiële afwijkingen (bijv herkennen van granulomen, fibroblast foci of lymfocyten).
- De AIOS neemt in ruime mate deel aan het multidisciplinaire teamoverleg ILD en leert doelmatig te overleggen om tot een consensusdiagnose en behandelplan te komen
- De AIOS leert gericht aanvragen van diagnostische bepalingen en vergaart specifieke expertise van de interpretatie van auto-immuunserologie.
- De AIOS overlegt met de immunoloog of reumatoloog bij verdenking op een onderliggende collageen vasculaire aandoening. Hieronder valt ook het helder presenteren van een casus op de wekelijkse ILD-immuno/sarcoïdose bespreking.
- De AIOS is waar mogelijk betrokken bij invasieve diagnostiek en behandeling op de OK zoals de VATS, en bij de therapeutische BAL bij alveolaire proteïnose
- De AIOS neemt waar mogelijk en gewenst deel aan lokaal/regionaal/landelijk onderwijs en cursussen op het gebied van ILD.
- De AIOS neemt waar mogelijk deel aan de landelijke sectie ILD-vergaderingen van de NVALT.
Competenties:
Alle 7 competenties met de nadruk op medisch handelen, kennis en wetenschap, communicatie, samenwerking, organisatie en professionaliteit
Vereiste kennis, vaardigheden en gedrag bij het afronden van de stage:
- Kennis te hebben genomen van de nationale en internationale richtlijnen (ATS/ERS/ACCP) op het gebied van ILD en sarcoïdose en van overige relevante literatuur. Hiertoe behoort ook de NVALT position paper IPF.
- Anamnese, lichamelijk onderzoek en relevant aanvullend onderzoek te kunnen beoordelen
- Adequate work-up te kunnen uitvoeren bij patiënten met interstitiële longziekten
- De AIOS moet een immunologische BAL kunnen interpreteren
- Een basale immunologische work-up uit te voeren om de meest-voorkomende collageen vasculaire aandoeningen
- De AIOS moet de radiologische patronen op HRCT kunnen herkennen met daarbij opstellen van een differentiaal diagnose.
- De AIOS moet kennis hebben van de gevolgen van acute exacerbaties en de risicofactoren/uitlokkende factoren die een acute exacerbatie kunnen uitlokken.
- De AIOS moet kennis hebben van ontwikkeling van complicaties van ILD, zoals bijvoorbeeld pulmonale hypertensie.
- De AIOS moet kennis hebben van de werking en bijwerkingen van de belangrijkste middelen bij de behandeling van ILD.
Wetenschap:
Bij voorkeur wordt tijdens de stage een case report geschreven of wordt een kleine andere relevante studie verricht, dan wel actief meegewerkt aan een lopende studie. Het is ook mogelijk een afdelingsprotocol te schrijven of een verbeterproject op het gebied van ILD.
Opleidingsactiviteiten:
- Begeleiding en bewaken van het diagnostisch proces van de patiënten die worden geanalyseerd op de polikliniek ILD
- Actieve participatie in de supervisie van de klinische afdeling
- Het doen van ILD spreekuren
- Bezoek aan relevante cursussen: Davos ILD cursus; diverse HRCT cursussen, Jules vd Bosch symposium, WASOG meeting en evt GCP
- Instellen van behandelingen en de begeleiding van de patient daarin
(Mogelijke) informatiebronnen/toetsing om voortgang te evalueren:
- KPB, minimaal 3 KPB’s in een (poli)klinische setting of MDO
- CAT op ILD gebied.
- Status/dossier en briefbeoordelingen.
- Oordeel ILD team, met ten minste een introductiegesprek, voortgangsgesprek halverwege de stage, en een eindgesprek.
Stage ILD in het Erasmus MC
Introductie:
In het Erasmus MC wordt een grote variëteit aan interstitiële longziekten gediagnosticeerd en behandeld. Het Erasmus MC is een Academic Centre of Excellence en een van de drie expertisecentra op ILD gebied in Nederland. Daarnaast behoort het Erasmus MC voor de ILD tot het Europese Netwerk van Expertise Centra op het gebied van zeldzame longziekten. Speerpunten zijn sarcoïdose, Idiopathische pulmonale fibrose (IPF) en auto-immuun gemedieerde interstitiële longziekten. Op het gebied van de immuungemedieerde ILD’s bestaat er een nauwe samenwerking met de afdelingen immunologie en reumatologie van het Erasmus MC. Naast klinische zaken wordt zijn er klinische en basale onderzoekslijnen en wordt veelvuldig samengewerkt in (inter)nationale studies. Voor verdieping is het mogelijk deel te nemen aan één van de door ons georganiseerde cursussen. De stage biedt ruimte om een (kort) artikel (bijv. casuïstiek) op te schrijven.
Supervisoren: Marlies Wijsenbeek, Leon van den Toorn, Jelle Miedema, Miranda Geelhoed
Programma (deels onder voorbehoud):
Maandagochtend
- Administratie/zelfstudie/ research/casereport
- Nieuwe patiënten ILD poli’s
Maandagmiddag
- Nieuwe patiënten ILD poli’s
- 16.30-17.30u: ILD bespreking wekelijks (multidisciplinair: longarts-ILD, immunoloog, radioloog, patholoog)
Dinsdagochtend
- Administratie/ zelfstudie/ research/casereport
- Nieuwe patiënten ILD poli’s
Dinsdagmiddag
- 13.30u: ILD werkoverleg intern (alle aanwezige ILD-longartsen en ILD-verpleegkundigen)
- 14.15u: research bespreking ILD studies
Woensdagochtend
Grote visite: actieve participatie; overleg met zaalartsen welke ILD patiënten op grote visite gebracht gaan worden en die voorbereiden
Woensdagmiddag
- Poli voorbespreking donderdag
- 16.30-17.30u: Immunologie-sarcoïdose bespreking wekelijks (multidisciplinair: longarts-ILD, immunoloog, neuroloog)
Donderdagochtend
- Poli
- Polisupervisie: JM Miedema / LM vd Toorn
Donderdagmiddag
- Uitwerken poli/poli voorbespreking vrijdagochtend
Vrijdagochtend:
- Poli
- Polisupervisie: M Wijsenbeek / M Geelhoed
Vrijdagmiddag:
- 13.00u: weekendoverdracht
- 14.00u: wekelijkse polibespreking (alle aanwezige ILD-longartsen)
- Uitwerken poli
Congressen:
- Winterschool Interstitiële longziekten Davos
- Workshop HRCT beoordeling voor longartsen
- ERS masterclass ILD Heidelberg
- Royal Brompton ILD course
- Preceptorship ILD
- WASOG