Het Emma Kinderziekenhuis (EKZ) is het kinderziekenhuis van het Amsterdam UMC locatie AMC. Naast patiëntenzorg wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan en onderwijs gegeven.
Keuzestage Klinische farmacie
Stage Intensive Care Kinderen (ICK) Emma KinderZiekenhuis: de ziekenhuisapotheker als medebehandelaar
Algemene beschrijving stage:
Vorm en inhoud aan de ambitie om onderscheidend te zijn op het gebied van het (mede)behandelaarschap wordt gegeven op de Intensive Care Kinderen (ICK). Ziekenhuisapothekers (i.o.) zijn elke ochtend op werkdagen van 8.00u tot 12.00u zichtbaar actief op de ICK en zijn daar onderdeel van het behandelend team. Zij leveren een pro-actieve bijdrage aan de medisch-farmaceutische zorg voor de opgenomen patiënten door het uitvoeren van gestructureerde medicatiereviews en het naar aanleiding daarvan geven van feedback aan specialisten (i.o.) en verpleegkundigen en door middel van "bedside" education. Van deze aanpak is wetenschappelijk bewezen dat het het aantal medicatiefouten op de ICK significant reduceert (Maaskant JM et al. Medication audit and feedback by a clinical pharmacist decrease medication errors at the PICU: An interrupted time series analysis. Health Sci Rep. 2018 Jan 19;1(3):e23). Tijdens een ICK-stage zal de AIOS worden ingewerkt op de werkzaamheden van de ziekenhuisapotheker om de volgende leerdoelen te behalen:
- Als farmacotherapeutisch behandelaar op te treden in de complexe patiëntenzorg bij patiëntenbesprekingen, visites, individuele consulten en in gesprekken met de patiënt of diens begeleiders
- Adequate medicatiebegeleiding uit te voeren ten behoeve van individuele patiënten, ondersteund door onder andere medicatie review
- Te adviseren over adequate toedieningsvormen voor de individuele patiënt, te ondersteunen bij en instructies te geven over het toedieningsgereed maken en toedienen van geneesmiddelen
- Het verkrijgen van kennis over de farmacotherapeutische behandeling van veel voorkomende ziektebeelden bij kritisch zieke kinderen
- Het verkrijgen van kennis over de klinische farmacologie (farmacokinetiek en farmacodynamiek) van veel gebruikte geneesmiddelen bij kritisch zieke kinderen
- Een gericht behandeladvies te geven aan de medisch specialist op basis van de resultaten van bio analytisch onderzoek en farmacokinetische principes.
Werkzaamheden stage:
De AIOS ziekenhuisfarmacie is elke werkdag aanwezig op de afdeling van 8.00u tot 12.00u en heeft er een eigen werkplek. De dagelijkse werkzaamheden bestaan uit:
- Dagelijkse deelname aan de ochtendoverdracht, waar de werkzaamheden worden afgestemd met de artsen
- Dagelijks uitvoeren van gestructureerde medicatiereviews
- Vragen beantwoorden over complexe specialistische farmacotherapie bij kritisch zieke kinderen
- Dagelijkse deelname aan het multidisciplinaire overleg, waar de resultaten van het review worden teruggekoppeld
- Interpretatie en dosisadvisering naar aanleiding van spiegelbepalingen van oa antibiotica, antiepileptica bij kritisch zieke kinderen
Je wordt eerst ingewerkt door een ziekenhuisapotheker met ervaring op dit gebied, waarna je zelfstandig (onder supervisie) op de ICK werkzaamheden verricht. Daarnaast zullen tijdens de stage enkele projecten uitgevoerd worden (op de ICK of in de Apotheek aan een ICK/EKZ-gerelateerd onderwerp), kan onderwijs gegeven worden aan arts-assistenten kindergeneeskunde en kan indien de duur van de stage dat toelaat een bijdrage geleverd worden aan wetenschappelijk onderzoek. Toetsing en voortgangsbeoordeling vinden plaats door middel van Korte Praktijk Beoordelingen (na observatie van de werkzaamheden), periodieke evaluatiegesprekken met de begeleider en door het afnemen van diagnostische (kennis)toetsen.
Gevraagde competenties:
De volgende competenties worden gevraagd (en hierop zal ook worden gecoacht):
- Initiatiefrijk en assertief: de AIOS zoekt actief leermomenten op, zowel in de apotheek als in de kliniek, zoals op de ICK, en bouwt mee aan zijn/haar eigen opleiding, de AIOS is nieuwsgierig en leergierig.
- Sterke klinisch interesse en betrokkenheid: de AIOS zoekt in de kliniek pro-actief de klant op, wat zowel een arts, een verpleegkundige als een patiënt of diens begeleider kan zijn, en leeft zich in in diens problematiek
- Besluitvaardig en resultaatgericht: de AIOS pakt met overtuigingskracht vraagstukken op en rondt deze ook af, kan goed plannen om alle taken te combineren
- Communicatief en sociaal vaardig: de AIOS is gericht op samenwerken en is goed in staat om zaken over te brengen op collega's in de apotheek en in de kliniek
Ervaringen van AIOS die eerder een stage liepen op de ICK:
Charlotte van Spaendonck (ziekenhuisapotheker in opleiding, AZ Turnhout en UZ Leuven, stageperiode juni-aug 2014): "In het AMC kreeg ik de kans om 2 maanden bijna dagelijks mee te lopen op de kinder-IC en verder op de andere subdivisies van de apotheek. Als klinische apotheker maakten we deel uit van het behandelteam en dagelijks werd op basis van een aantal risicofactoren een patiëntje uitgekozen in overleg met de artsen waarbij een uitgebreide medicatiereview werd uitgevoerd. Vervolgens werd tijdens het dagelijks overleg de review besproken en aanpassingen uitgevoerd door artsen. Als apotheker werden we enorm gewaardeerd en vanuit beide posities hebben we erg veel kunnen leren van elkaar. Ook de zelfstandigheid die me gegeven werd heb ik enorm geapprecieerd. Alles bij elkaar een fantastische ervaring in al zijn aspecten!
Stijn Koolen (AIOS ziekenhuisfarmacie, SAHZ, stageperiode sept-dec 2014, huidig e-mailadres: s.koolen@erasmusmc.nl): "Met veel plezier heb ik een stage van 3 maanden gevolgd bij de kinder-IC en de apotheek van het AMC. Op de kinder-IC kreeg ik de kans om me in korte tijd te profileren als medebehandelaar. Mijn taken bestonden uit het uitvoeren van medicatiereviews bij geselecteerde risicopatiënten. Belangrijke aspecten hierbij waren de controles aan het bed en het bepalen van het beleid tijdens het multidisciplinair overleg. Een zeer leerzame stage zowel inhoudelijk als qua trainen van mijn communicatieve skills!"
Beschrijving opleiding tot ziekenhuisapotheker:
De opleiding tot ziekenhuisapotheker in de apotheek van het AMC heeft de ambitie om uitstekende ziekenhuisapothekers op te leiden die overal in Nederland aan de slag kunnen. Zij wil bovendien onderscheidend zijn op het gebied van het (mede)behandelaarschap in de kliniek, dichtbij de patiënt, de arts en de verpleging, en verder op het gebied van Therapeutic Drug Monitoring (TDM) en op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Dit laatste betreft zowel het eigen klinisch farmacologisch PK/PD onderzoek als de begeleiding van geneesmiddelenonderzoek in het AMC vanuit het Kenniscentrum Geneesmiddelenonderzoek. De opleider van het AMC besteedt daarnaast ruime aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling van de kandidaat in opleiding.
Tijdens de opleiding worden oriëntatie- en verbredingstages gelopen op de verschillende afdelingen van de Apotheek. Daarnaast worden AIOS die instromen of doorstromen in het AMC ingewerkt op de taken van de Productie-apotheker en van de Consulent (combinatie van de advisering ten behoeve van TDM en toxicologische vraagstukken, het beantwoorden van vragen uit de kliniek en het fungeren als achterwacht bij de dagdienst van de pharmacy-practitioner). Daarnaast kan een AIOS ingewerkt worden op zogenaamde expert-taken: de Expert FDA, de Expert Laboratorium, de Expert Productie en de Expert Kenniscentrum Geneesmiddelenonderzoek. Bovendien is er de taak als (mede)behandelaar: het dagelijks uitvoeren van medicatiereviews op de IC Kinderen als onderdeel van de taak Expert FDA, pro-actieve deelname aan de wekelijkse grote visite op de afdeling chirurgie en deelname aan de twee wekelijkse, multidisciplinaire toxicologie bespreking. Tot slot geven AIOS Ziekenhuisfarmacie onderwijs aan apothekersassistenten, Bachelor en Masterstudenten Geneeskunde en aan AIOS Interne Geneeskunde en nemen zij actief deel aan verschillende ziekenhuiscommissies
De Apotheek van het AMC heeft een erkenning voor het opleiden van 4 AIOS tegelijkertijd. Deze worden begeleid door het opleidingsteam, waaraan alle (ziekenhuis)apothekers deelnemen die een superviserende rol hebben. Het opleidingsteam bestaat momenteel uit 15 leden. Uit D-RECT metingen die de afgelopen jaren herhaaldelijk zijn uitgevoerd blijkt dat het opleidingsklimaat door de AIOS als stimulerend en veilig wordt ervaren. Supervisoren zijn laagdrempelig benaderbaar. AIOS worden bij alle ontwikkelingen in de Apotheek betrokken, maar hebben zeker ook de vrijheid om richting en inhoud te geven aan hun eigen interesses. Voor de opleiding tot ziekenhuisapotheker wordt samengewerkt met de ziekenhuisapotheken van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, locatie west (voorheen St. Lucas Andreas Ziekenhuis), het Nederlands Kanker Instituut, de Stichting Apotheek Haarlemse Ziekenhuizen en het Medisch Centrum Alkmaar.
Apotheek AMC
De Apotheek van het AMC is een veelzijdige en klantgerichte afdeling waar door innovatie, opleiding en onderzoek de zorg voor de complexe patiënt continu verbeterd wordt. Er werken ongeveer 120 mensen verdeeld over 5 subafdelingen: Productie, Laboratorium van de Apotheek, Farmaceutische Dienstverlening Apotheek (FDA), Kenniscentrum Geneesmiddelenonderzoek en de Poliklinische Apotheek. Ook beschikt de apotheek over een aantal stafdiensten, waaronder de afdeling Kwaliteit, het secretariaat, applicatiebeheer en een adviseur inkoop geneesmiddelen. Daarnaast wordt er wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd binnen de onderzoekslijn Klinische Farmacologie en wordt er onderwijs gegeven. De apotheekmedewerkers werken met plezier in een stimulerende en veilige omgeving. Er wordt als één team gewerkt, waarbij open & eerlijk, professioneel, respectvol en samenwerken de kernwaarden zijn.